Cîntă Maria Bieșu/ПОЁТ МАРИЯ БИЕШУ (1975)
Film Concert.
Cîntă Maria Bieșu/ПОЁТ МАРИЯ БИЕШУ (1975)
Film Concert.
Ын ултимий зече ань се акордэ о атенцие деосебитэ ымбрэкэминтей пентру тинерет. Се депун тоате стэруинцеле пентру а креа моделе каре сэ кореспундэ психикулуй ши модулуй де вяцэ ал тинеретулуй. Ын зилеле ноастре хайнеле пентру тинерет сынт конфекционате дин материале практиче, виу колорате, акчентуынд прин крояла лор силуета фигурий.
Хайнеле пентру фетеле де вырста ынтре 15—19 ань. Е натурал ка ымбрэкэминтя фетелор де 15—16 ань сэ май аминтяскэ чева де копилэрие. Лор ли се потривеск кулориле вий, апринсе: рошу-пурпуриу, галбен, верде, прекум ши нуанцеле пале але кулорий роз, алб-албастре, верзуй. Хайнеле де кулоаре ынкисэ се ынвиорязэ апликынд о гарнитура ку нуанцэ дескисэ. Фетеле тинере ар требуй сэ префере материалул ушор стофелор скумпе (брокартул, мэтэсуриле, катифяуа). Катифяуа де бумбак е бунэ атыт ка хайнэ де лукру, кыт ши пентру тоалета де галэ. Хайнеле пентру тинерь се конфекционязэ де челе май мулте орь дин стофе май пуцин костиситоаре, деоарече н’ау кэпэтат ынкэ форме дефинитиве.
Ын примул рынд требуе сэ не гындим ла хайнеле де тоате зилеле. Цинынд сама де пасиуня тинерилор пентру диверситате, е рационал сэ ле ынтокмим о гардероба комбинатэ.
Палтонул фетей требуе сэ фие де о кроялэ кыт май практикэ, яр гулерул дин бланэ ну пря скумпэ. Се рекомандэ пентру фете пэлэриоаре.
Фетелор звелте ле путем рекоманда панталоний де кроялэ спортивэ ла каре се ымбракэ о блузэ, вестон сау пуловер. Фетеле ау невое де доуэ фустице — уна динтр’о стофэ май гря, яр алта май ушоарэ, пентру зилеле де сэрбэтоаре. Пентру фетеле тинере се рекомандэ фустеле ын фалдурь ши челе плисате.
Блузицеле де диферите кулорь, десене, кусуте дин материал ну пря скумп ши ушор лавабил (стамба, сатинул, поплинул), прекум ши пуловереле дин лынэ сау вестонашеле ымбогэцеок гардероба. Пентру фестивитэць е невое де о блузицэ динтр’ун материал май скумп. Деколтеул ну требуе сэ ынтрякэ мэсура; де фапт, блузицеле ши рокииле де стофэ май гря ну се деколтязэ.
Фетеле де 16—17 ань ышь пот пермите ла гардероба де галэ ши пантофь ку ток ыналт. Пентру а ну дэуна цинутей ши мерсулуй тречеря ла пантофь ку ток ыналт се фаче трептат.
Фетеле тинере пот фолоси ла комплектаря тоалетей де галэ о брошэ, о катарамэ фрумоасэ, ун лэнцишор фин, ун инел ку петричикэ ши алте подоабе. Унеле фете фолосеск ка подоабе ун букецел де флорь пе каре-л принд ла пепт. Е де дорит ка ачесте флорь сэ фие кыт май мичь ши май фине— виореле, лэкрэмьоаре ш. а. Ла вырста ачаста о коафурэ симплэ ши модестэ е май фиряскэ ши май атрэгэтоаре, лакул пентру унгий ва требуй сэ айбэ челе май пале кулорь.
Пентру бэеций де 15—19 ань. Пентру ачастэ вырстэ хайнеле де кроялэ спортивэ сынт фоарте потривите. Кяр ши ун костум де галэ требуе сэ май пэстрезе унеле елементе дин стилул спортив: бузунаре апликате, клапе пуцин обличе. Зиуа сынт деосебит де практике блузеле спортиве ши вестонул; ярна се практикэ палтоанеле де ярнэ семиалунӂите конфекционате дин материал импрегнант ши гулер де каракул. Е бине ка кэчула сэ фие ши еа дин каракул, ын каз контрар се поартэ ун баск сау о шапкэ де ачеяш кулоаре ку палтонул сау гулерул. Пэлэрия ну се потривеште ла ачест палтон, ын афарэ де аста пэлэрия есте ун обьект дин тоалета бэрбацилор матурь. Пе ун тынэр де 17—18 ань пэлэрия ну-л аратэ май солид, чи дин контра, ый дэ ун аер май копилэрос ши-л фаче карагьос.
Бэеций ка ши фетеле требуе сэ ынцелягэ жуст мода ши сэ ну уйте де симцул мэсурий. Де пилдэ, пентру кэмэшиле де варэ ну мерӂе орьче материал луат ла ынтымпларе, чи се алеӂе чева потривит. Ын ораш се поартэ кэмэшь май модесте декыт ын афара орашулуй. Вара, пе аршицэ сынт фоарте потривиць панталоний скурць дин катифя де бумбак сау дин цесэтурэ симплэ де бумбак.
Ымбрэкэминтя елевулуй. Ын шкоалэ се практикэ униформеле школаре, облигатоаре пентру тоць елевий. Ынкипуици-вэ че аспект ар авя класа, дакэ елевий с’ар ымбрэка фиекаре ын фелул сэу, немайворбинд де фаптул кэ кулориле пестрице обосеск репеде окий ши слэбеск атенция.
Ын афарэ де аста униформа школарэ есте о мэртурие а дисчиплиней ын шкоалэ. Деатыта униформа требуе пуртатэ ку мындрие, ымбрэкынд-о ши ла солемнитэциле дин кадрул школий.
Студенций институциилюр супериоаре де ынвэцэмынт каре ну поартэ униформэ требуе сэ ымбраче хайне модесте ши собре.
Хайна требуе сэ фие комодэ ши сэ ну супере привиря. Тинерий каре ку орьче прец се стэруе сэ семене ку чей матурь нич ну-шь ынкипуе кыт де карагьос ши де абсурд аратэ ей, немайворбинд деспре ачея кэ ынчеркэриле ачестя мэртурисеск о едукацие проастэ ши липсэ де густ.
Фиинд ын переке ку чинева (бэрбат ши фемее, приетенэ сау приетен), хайнеле унуя требуе сэ кореспундэ ку хайнеле челуйлалт. Ну е фрумос кынд унул поартэ тоалета де сарэ, яр алтул е ын цинута де дупэ амязэ.
Дакэ ну вэ путець хотэры че хайнэ сэ ымбрэкаць, оприци-вэ ла чева модест, каре ын орьче ымпрежурэрь аратэ бине. Адеся се ынтымплэ кэ ымбрэкынд ун костум модест динтр’о стофэ ефтинэ путець арэта май елегант ши май бине, декыт алтул ынвешмынтат ын хайне скумпе. Пентру а арэта елегант ну е де ажунс сэ те причепь а-ць алеӂе гардероба, май рэмыне сэ штий ши с’о пэстрезь. Ну нумай хайнеле требуе сэ фие алесе ши пэстрате ку грижэ. Ачеляшь проблеме се реферэ ши ла ленӂерие ши ла ынкэлцэминте. Ынкэлцэминтя нелуструитэ, ку токуриле скылчияте ласэ о импресие неплэкутэ. Фемеиле ку чорапий стропиць ши рэсучиць пе пичор аратэ урыт ши кяр респингэтор. Липса унуй настуре ла хайнэ, о патэ де грэсиме сау чорапул гэурит ворбеште нумай ши нумай деспре неглиженцэ.
Мэнушиле. Мэнушиле ушоаре сынт ун елемент аукзилиар ал тоалетей ши ле фолосим кынд ымбрэкэм пардесиул ши пэлэриоара. Еле пот фи ымбрэкате ши атунч кынд сынтем ку капул дескоперит, яр ын унеле ымпрежурэрь кяр ши ла рокия де варэ, дар ын ачесте казурь е абсолут нечесар де а пуне чорапий. Ла рокия де галэ се ымбракэ мэнушь фине пе каре ну ле скоатем ын тимпул дансулуй. Ын мэнушь се поате ридика ши пахарул, дар ын тимпул месей се скот неапэрат. Фемея ынтинде мына ынмэнушатэ; домнишоара, кынд се салутэ ку о персоанэ ын вырстэ, ышь скоате мэнуша.
Батиста требуе сэ фие ынтотдяуна куратэ ши бине кэлкатэ. Батиста бэрбатулуй е май маре ши аре, де обичей, ун десен май симплу. Ку батиста се штерӂе фаца транспиратэ апликынд-о ушор. Батистеле пе каре ле поартэ фемеиле сынт май микуце ши се конфекционязэ динтр’ун материал май фин. Пынза батистей ар требуи сэ кореспундэ ынтреӂий тоалете. Еа се цине ын бузунар сау ын пошетэ. Ну се калкэ ын куте, чи се ымпэтуреште ушор.
(după Иина Аасамаа, Кум сэ не компортэм, Кишинэу, Картя Молдовеняскэ, 1972, паӂ. 217-220).
Комисарул Очумелов трече прин пяцэ, ымбрэкат ын манта ноуэ ши ку о легэтурикэ ын мынэ. Дин урма луй вине ун вардист рошкован, каре дуче ун дырмой плин-плинуц ку агрише конфискате. Жур ымпрежур — тэчере гря… Базарул е пустиу, ципение де суфлет. Ушиле дескисе але прэвэлиилор ши кырчумилор се каскэ ку махнэ ла лумя луй думнезеу сфынтул, ка ниште гурь ынфометате; пынэ ши каличий с’ау мэтурат дин фаца лор.
— Каре ва сэ зикэ, мушть, афуриситуле?— ауде ла ун момент дат Очумелов.— Фрацилор, ну-й даць друмул! Астэзь ну-й вое ши дрепт сэ мушть. Цине-л! А… а!
Се ауде ун скелэлэит де кыне. Ынтоарче капул Очумелов ши че веде: дин поарта депозитулуй де лемне а негусторулуй Пичугин а цышнит ун кыне, цупэинд пе трей пичоаре, кэтынд сперият ынкотро с’о ее. Дин урма кынелуй аляргэ ун омулян, ымбрэкат ыптр’о кэмашэ крохмолитэ де чит, песте каре поартэ о вестэ, дескеятэ акум… Аляргэ, аляргэ, ла ун момент дат ышь арункэ трупул ынаинте, каде ши принде кынеле де пичоареле динапой. Се ауде дин ноу ун скелэлэит ши стригэтул: «Цине-л! Ну-й да друмул!»
Ын прагул прэвэлиилор ау апэрут мутре сомнороасе, яр ну зэбавэ ын фаца депозитулуй де лемне, ка дин пэмынт, рэсаре о глоатэ де гурэ-каскэ.
— Требуе, кэ-й дезордине!— зисе вардистул.
Очумелов фаче ла стынга, ын дирекция адунэтурий. Кяр ын фаца порцилор депозитулуй, веде ел инсул дескрис май сус, каре-й фэрэ настурь ла вестэ, кэ стэ ын пичоаре ку о мынэ ридикатэ ши аратэ глоатей ун деӂет ынсынӂерат. Пе мутра луй керкелитэ де бэутурэ ка ши кум ар фи скрис: «Те белеск еу де пеле, ласэ!» Ынсушь деӂетул паркэ ши поартэ де акум семнул избынзий. Ын омул ачеста Очумелов ыл рекуноаште пе мештерул бижутиер Хрюкин. Ын чентрул глоатей шаде ла пэмынт ку лабеле динаинте рэшкирате ши тремурэ дин тот корпул ынсушь скандалаӂиул,—ун цынкан де копой алб, ку ботишорул аскуцит ши ку о патэ рошкатэ пе спинаре. Аре окий ынлэкрэмаць де спаймэ ши тристеце.
— Че е аич? — ынтрябэ комисарул Очумелов, тэинд глоата ку пептул.— Пентру че в’аць стрынс? Ту че-арэць деӂетул?.. Чине а стригат?
— Мерг еу, ынэлцимя воастрэ, ын тряба мя, ка тот омул, фэрэ сэ мэ анин де нимень…-— ынчепе сэ се желуе Хрюкин, тушинд ын пумн.— Кэ мэ дучям ла Митри Митрич дупэ ниште лемне, кынд коло, жигодия аста, хай! мэ ыншфакэ де деӂет… Сэ ам ертаре, да дакэ-й аша, пэй еу — ом кареле сынт де мунчеште… ла о мункэ деликатэ ка а мя… пентру каре еу чер деспэгубирь, фиин’кэ — я уйтаци-вэ ла деӂетул иста! — поате кэ пе-о сэптэмынэ ынаинте есте бетяг… Да унде-й скрис ын леӂе, кэ требуе сэ пэтимешть дин причина лигиоанелор!.. Кэ дакэ-й сэ муште фиштекаре, де-а куй невое сэ май трэим пе луме…
— Хм!.. Бине…— зиче ку асприме Очумелов, фоинду-шь спрынченеле.— Бине… Ал куй е кынеле? Аста. н’о лас еу аша! О сэ вэ ынвэц минте, кум сэ вэ цинець кыний! Е тимпул сэ не окупэм де домний эштя, каре ну вор сэ се супунэ регуламентелор! О сэ-й ард о амендэ дербедеулуй, сэ мэ цие ел минте, че ынсямнэ кыне ши орьче алт сой де анимал вагабонд! К’о сэ-л пупе мэ-са рече, да!.. Елдырин, — се ынтоарче комисарул спре вардист,— сэ афли а куй е жавра ши дресязэ-й прочес-вербал! Ши нимичеште-о… Фэрэ нич о зэбавэ! Те поменешть кэ е турбатэ жавра… Ал куй е кынеле, вэ ынтреб?
Чинева, дин мулцимя де гурэ-каскэ ышь дэ ку пэреря:
— Мэтинкэ е-а луй дом’ гинэрал Жигалов!
— Ал женералулуй Жигалов, зичь?! Хм… Елдырин, я скоате-мь мантауа… Ал дракулуй, че кэлдурэ е азь! Гарантат к’о сэ плоуэ… — ши комисарул се ынтоарче спре Хрюкин.— Уна ну пот де лок сэ причеп: кум ту, коӂямите глиган — ши сэ те муште гынгания аста? Ануме де деӂет, мэ, сэ те апуче? Я уйте-те кыт де мик е кэцелушул ши ту че намилэ ешть! Ць-ай бэгат дежетул ын вре-ун куй, се веде, ши пе урмэ ць-а венит ын кап сэ минць, да? Те куноск еу… нямуле! Вэ штиу еу, драчилор!
— Адевэрат, ынэлцимя воастрэ, й-а бэгат цигара ын бот ка сэ факэ хаз, да кынеле, кредець, че-й, прост? Хац! — ши л-а ыншфэкат…
— Минць, кьоруле! Дакэ ну м’ай вэзут, пэй де че минць? Ынэлцимя са е ом дештепт, штие чине спуне минчунь ши чине ворбеште плекат, ка ын фаца домнулуй… Кэ дакэ-й пе атыта, жудекэторул сэ хотэраскэ чине дин ной минте. Ын леӂе стау тоате скрисе… Сынтем егаль ын зиулика де азь… ши дакэ-й ворба пе атыта, ам ши еу ун фрате жандарм…
— Гура!
— Ну, ну-й ал гинэралулуй…— фаче де коло вардистул ку маре кибзуи’нцэ. — Гинэралул н’аре динтр’аиштя. Ай гинэралулуй ыс май мулт препеликарь…
— Ешть сигур?
— Сигур, ’нэлцимя воастрэ…
— Пэй кэ ши еу штиям,— конвине комисарул.— Домнул ӂенерал аре кынь скумпь де расэ, пе кынд жигодия аста, я уйте-те ла дынса! Нич ту бланэ, нич ту арэтос… о гынгание! Кэ мэ мир, чине о цине!? Че минте де оамень авець вой? О жаврэ ка аста, дакэ с’ар иви ын Петербург орь ын Москова, пэй штиць че с’ар ынтымпла? Аколо ну катэ ын леӂе — ць-о курэцэ моментан! Аскултэ ынкоа, Хрюкин, ту н’о лэса балтэ… Требуе ка сэ-й ынвець минте! Е тимпул…
— Да поате кэ е кяр а дом’луй гинэрал…— куӂетэ вардистул ку глас таре.— Де ун’ сэ щтиу? Пе бот ну-й скрис доар… Кэ-мь аминтеск, ам вэзут паркэ одатэ ла дынсул ын курте унул динтр’аиштя…
— Штиут кэ-й ал гинэралулуй! — рэсунэ ун глас дин мулциме.
— Хм! Елдырин, пуне-мь мантауа, фрате!..— Я че вынтулец, арде… М’а луат ку фриг… Уйте че: те дучь ку кынеле ла дом’ ӂенерал ши ынтребь. Спуй кэ еу… адикэ дом’ комисар л-а гэсит ши ви-л тримите… Ши спуне-ле сэ ну-л май лесе слобод пе стрэзь… Нич ну штий, поате кэ-й кыне скумп ши дакэ орьче добиток о сэ-й выре ын нэрь цигара, ый стрикэ миросул. Кынеле е о суфларе ӂингашэ. Яр ту, дербедеуле, ласэ жос лаба! Че тот вырь белитура ая де деӂет ын окий лумий! Сингур ешть виноват!..
— Уйте-те кэ вине ынкоа букэтарул луй дом’ гинэрал ши хай сэ-л ынтребэм… Ей, Прохор, я дэ-те ышкоаче, фрате! Я уйте-те ла кынеле иста… Е ал востру?
— Да де унде! Нич одатэ н’ам цинут дин эштя!
— Да де-а куй невое сэ ынтребь! — репликэ промпт Очумелов.— Е вагабонд! Че май атыта ворбэ… Кэ дакэ ам зис кэ-й вагабонд, пэй вагабонд е!.. Курэцат требуе, с’а зис.
— Н’аре де унде сэ фие ал ностру,— континуэ Прохор,— фин’кэ е ал фрателуй луй дом’ гинэрал, каре а сосит май дэунэзь. Боерулуй ностру ну-й плак огарий. Да луй фрате-сэу — невое че-й плак…
— Кум, а сосит фрателе луй дом’ ӂенерал? Я те уйтэ, думнезеуле! — ши кипул луй Очумелов се луминязэ де о нецэрмуритэ дуйошие. — Ка сэ везь, а венит Владимир Иванович ши еу ну штиу нимика. Пе оспеце а венит, да?
— Пе оспеце…
— Я те уйтэ, доамне… И с’а фэкут дор де фрате- сэу… Дар еу де ич ну штиу нимика! Карева сэзикэ, кэцелушул е ал луй? Че-мь паре бине… Я-л ши ду-и-л… Че-й фрумушел, праматия… Ши дештепт! Хац! пе эста де деӂет! Ха-ха-ха… Ей, куцуликэ, де че тремурь? Ррр… ррр… Мырые, хоцоманул… Я уйте-те ла дынсул че-й де фрумушел…
Прохор кямэ кынеле ши се дуче ын друмул луй… Да глоата де гурэ-каскэ се апукэ де рыс пе сокотяла луй Хрюкин.
— Май дау еу окий ку тине, н’авя грижэ! — ыл аменинцэ Очумелов, ши, ынфэшурынду-се ын манта, ышь катэ де друм май департе прин пяцэ.
1884
după Антон Павлович Чехов. Скриерь Алесе. Вол.1, pp. 69-72. традучере де Василе Василаке (Кишинэу, Картя Молдовеняскэ, 1975).
Илья Ильф, Евгений Петров.
Доуэспрезече скауне.
Кишинэу, Картя Молдовеняскэ, 1972.
Традучере дин русэ: В. Филип
Презентаре графикэ: Исай Кырму
Legătură: Mediafire
Повешть Популаре Булгаре.
Кишинэу, Литература Артистикэ, 1984.
Селекцие ши традучере: Н. Рошка
Илустраций: Исай Кырму
Legătură: Mediafire
Pe site au mai fost încărcate și alte cărți din aceeași serie:
Повешть популаре Молдовенешть.
ПОВЕШТЬ ПОПУЛАРЕ КАЗАХЕ.(și în format .html)
Повешть Популаре Енглезе.
Ла 6 априлие 1987 ын с. Круглик, дин районул Криулень а фост ымпушкат мишелеште Вердеш А. И., нэскут ын анул 1957, лукрэтор ветеринар ын секторул ветеринар Круглик. Черчетэриле прелиминаре ау стабилит, кэ оморул а фост сэвыршит де кэтре Суханов В. М., шофер ла ынтреприндеря де транспорт ауто а Министерулуй господэрией комунале ши де локуинце ал републичий, ын кырдэшие ку Чорба В. П., фост шеф ал фермей де лапте-марфэ а колхозулуй «Котовский». Персоанеле менционате сынт арестате ши трасе ла рэспундере пеналэ.
Персекуцииле импертиненте ынделунгате, ла каре Вердеш А. И. а фост супус тимп де ун ан, с’ау ынкеят ку асасинаря луй, ау девенит посибиле ка резултат ал атмосферей де самоволничие креате ын колхоз, челор май граве ынкэлкэрь але леӂий, ынгэдуинцей ши толерэрий директе а инфракторилор, де персекутаре а оаменилор чинстиць. Уна динтре челе май сериоасе педичь пентру креаря ын колектив а климатулуй морал кувенит ау фост липса де дисчиплинэ, стереотипуриле ауторитаре, бирократиче, компортаря аморалэ де-а лунгул анилор а кондукэторилор колхозулуй, ын примул рынд, а фостулуй прешединте Байрак М. И. ши а секретарулуй организацией де партид Балуцел К. С. ведериле лор анкилозате, атитудиня плинэ де труфие фацэ де оамень. Байрак М. И. ши Балуцел К. С., каре с’ау компромис прин абузурь. прин липса де модестие персоналэ, ну путяу суфери критика, с’ау ынконжурат де лукрэторь сервиль алешь де ей дупэ критерииле девотаментулуй персонал ши де рудение, ый сприжиняу ын фел ши кип. Ей ыл акоперяу пе Чорба В. П., шефул фермей де лапте-марфэ, каре сэвыршисе мажорэрь нежустификате але резултателор ши сустраӂерь, ынчеркау сэ-л феряскэ де рэспундере. Тотодатэ ей фэчяу тотул пентру а пэта нумеле чинстит ал луй Вердеш А. И., каре с’а ридикат ын апэраря проприетэций сочиалисте, кэутау сэ скапе де ел — де доуэ орь ел а фост кончедият нелегал ши липсит де премий. Асупра уней руде а луй Вердеш А. И. а фост организат ун атак бандитеск, яр апой ши репримаря луй физикэ.
Ла гытуиря критичий чинстите ши конструктиве а контрибуит дезорганизаря проприу-зисэ а активитэций организацией примаре де партид а колхозулуй, унде ынфлоряу липса де принчипиалитате, де ексиӂенцэ фацэ де кипул морал ал лукрэторилор, май ку саме ал кадрелор де кондучере, каре адмитяу о тоталэ некореспундере ынтре декларацииле лор солемне ши акциуниле практиче конкрете. Ын господэрие ынфлоряу мажорэриле нежустификате але резултателор, премииле платите нелегал, хоцииле, ынкэлкаря дрептурилор превэзуте ын подул мунчий ши а демокрацией колхознике, чея че трезя индигнаря ынтемеятэ а оаменилор.